Współczesne aspekty realizacji kontrolnej funkcji rachunkowości

Podstawowym celem rachunkowości, jako uniwersalnego systemu informacyjno-kontrolnego, jest tworzenie wiarygodnego obrazu działalności jednostek gospodarczych prezentowanego w postaci sprawozdania finansowego oraz ocen i opinii z nim związanych. W historycznym rozwoju rachunkowości obserwuje się kompromisowe łączenie głównych jej funkcji, a zwłaszcza akcentowanie funkcji informacyjnej bądź funkcji kontrolnej.

W dobie kryzysu zaufania do informacji pochodzących z systemu rachunkowości, spowodowanego ujawnionymi ostatnio oszustwami i malwersacjami finansowymi, również z udziałem księgowych i biegłych rewidentów, środowisko to poszukuje przyczyn i możliwości rozwiązania tej niekorzystnej sytuacji. Procesowi temu towarzyszyć winna dyskusja i podejmowanie stosownych prac badawczych w zakresie kontrolnej funkcji rachunkowości.

Wyrazem tego nurtu jest opracowanie, które jest zbiorem problemów badawczych zespołu Katedry Rachunkowości Finansowej. Uwzględniają one szerokie podejście do istoty rachunkowości, które włącza w jej zakres zagadnienia analizy oraz badania sprawozdania finansowego. Uniwersalność rachunkowości sprawia zaś, że tematyka opracowania dotyczy różnych branż.

Rozdziały:

CZĘŚĆ I

1. Funkcje współczesnej rachunkowości
1.1. Wiarygodność systemu rachunkowości
1.2. Funkcje systemu rachunkowości
1.3. Struktura systemu rachunkowości

2. Kontrola finansowo-księgowa narzędziem realizacji gospodarności jednostki
2.1. Istota kontroli finansowo-księgowej w jednostce gospodarczej
2.2. Rola kontroli finansowo-księgowej jako narzędzia realizacji gospodarności jednostki
Podsumowanie

3. Kontrolna funkcja sprawozdania finansowego
3.1. Istota, cel i znaczenie sprawozdań finansowych
3.2. Realizacja funkcji kontrolnej sprawozdania finansowego

4. Kontrolna funkcja polityki rachunkowości
4.1. Polityka rachunkowości i jej związek z kontrolną funkcją rachunkowości
4.2. Kontrola jako jeden z celów polityki rachunkowości
4.3. Dokumentacja polityki rachunkowości i jej znaczenie w procesie kontroli
4.4. Rola polityki rachunkowości w badaniu sprawozdań finansowych
4.5. Uproszczony model badania polityki rachunkowości
4.6. Kontrola zastosowanych instrumentów polityki rachunkowości
4.7. Wyzwania i kontrowersje związane z badaniem polityki rachunkowości

5. Inwentaryzacja a kontrolna funkcja rachunkowości
5.1. Istota i cele inwentaryzacji
5.2. Znaczenie inwentaryzacji w wycenie bilansowej aktywów i pasywów

6. Funkcja kontrolna rachunku kosztów
6.1. Funkcje kontrolne systemu rachunkowości
6.2. Rachunek kosztów jako integralna część systemu rachunkowości
6.3. Walory kontrolne wybranych modeli rachunku kosztów

7. Kontrolna funkcja rachunku wyników
7.1. Wynik finansowy jako podstawowy miernik opłacalności działalności gospodarczej
7.2. Istota i znaczenie rachunku zysków i strat
7.3. Warianty sporządzania rachunku zysków i strat
7.4. Potencjał informacyjny rachunku wyników

8. Kontrola w procesie świadczenia usług ze szczególnym uwzględnieniem outsourcingu finansowo-księgowego
8.1. Cel wykorzystania outsourcingu w działalności gospodarczej
8.2. Kontrola usług finansowo-księgowych

9. Funkcja kontrolna rachunkowości w działalności rad nadzorczych spółek publicznych – zarys problemu
9.1. Funkcje rachunkowości w ujęciu systemowym
9.2. Funkcja kontrolna rachunkowości – ustalenia definicyjne
9.3. Kontrola korporacyjna na przykładzie funkcjonowania rad nadzorczych spółek publicznych

CZĘŚĆ II

10. Wskaźniki kontroli procesu kreowania wartości w przedsiębiorstwie
10.1. Zarządzanie wartością w przedsiębiorstwie
10.2. Wskaźniki kreowania wartości w przedsiębiorstwie
10.2.1. Ekonomiczna wartość dodana (EVA)
10.2.2. Rynkowa wartość dodana (MVA)
10.2.3. Wartość dodana dla akcjonariuszy (SVA)
10.2.4. Wskaźnik całkowitego zwrotu dla akcjonariuszy (TSR)
10.2.5. Indeks tworzenia wartości (VCI)
10.3. Badania empiryczne w zakresie tworzenia wartości w przedsiębiorstwie

CZĘŚĆ III

11. Kontrola a doradztwo w rewizji finansowej
11.1. Przedmiot i zakres rewizji finansowej
11.2. Cele i funkcje rewizji finansowej

12. Niezależność biegłego rewidenta w realizacji kontrolnej funkcji rewizji finansowej
12.1. Niezależność i bezstronność biegłego rewidenta w regulacjach prawnych
12.2. Uwarunkowania kulturowe i ich wpływ na niezależność biegłego rewidenta
12.3. Niezależność biegłego rewidenta i jakość audytu w badaniach empirycznych
12.4. Ograniczanie zjawiska zarządzania zyskami jako nowe podejście do niezależności biegłego rewidenta

13. Poziomy kontroli w procesie badania sprawozdania finansowego
13.1. Wymogi badania sprawozdania finansowego
13.2. Organizacyjne instrumenty kontroli badania sprawozdania finansowego
13.2.1. Kontrola wewnętrzna w procesie badania
13.2.2. Wewnętrzna weryfikacja pracy biegłych rewidentów
13.2.3. Nadzór samorządu zawodowego w procesie badania sprawozdań finansowych
13.2.4. Nadzór publiczny jako niezależny poziom kontroli w procesie badania sprawozdania finansowego

14. Kontrolna funkcja rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego
14.1. Rodzaje opinii i zakres informacji ujawnianych w raporcie biegłego rewidenta
14.2. Metodologia badań oraz prezentacja uzyskanych wyników
14.3. Analiza informacji ujawnianych w opiniach bez zastrzeżeń z objaśnieniami
14.4. Wyniki analizy jakościowej opinii z zastrzeżeniami
14.5. Wybrane problemy ujawniane w opiniach biegłych rewidentów badających jednostki zainteresowania publicznego

CZĘŚĆ IV

15. Kontrolna funkcja rachunkowości podatkowej
15.1. Istota i funkcje rachunkowości
15.2. Rachunkowość podatkowa jednostki gospodarczej
15.3. Funkcja kontrolna rachunkowości podatkowej

16. Kontrolna funkcja rachunkowości bankowej
16.1. Bank jako podmiot rachunkowości
16.2. Istota kontrolnej funkcji rachunkowości
16.3. Inwentaryzacja jako wyraz kontrolnej funkcji rachunkowości w banku
16.4. Kontrola w procesie badania sprawozdań finansowych banku

17. Ustawowe normatywy wypłacalności w kontroli bezpieczeństwa finansowego ubezpieczyciela
17.1. System wypłacalności zakładów ubezpieczeń Solvency I.
17.2. Środki własne, margines wypłacalności i kapitał gwarancyjny
17.3. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
17.4. Aktywa zakładu ubezpieczeń na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
17.5. Rachunkowość jako system informacyjny a kontrola bezpieczeństwa prowadzonej działalności ubezpieczeniowej

18. Bezpieczeństwo funkcjonowania Otwartych Funduszy Emerytalnych – aspekty formalne i prawne
18.1. Wymogi kapitałowe
18.2. Limity inwestycyjne
18.3. Stopa zwrotu i średnia ważona stopa zwrotu
18.4. Obowiązki informacyjne wobec członków
18.5. Obowiązki informacyjne wobec organu nadzoru

19. Dyscyplina finansowa w jednostkach służby zdrowia
19.1. Regulacje prawne dotyczące jednostek służby zdrowia
19.2. Dyscyplina finansowa w jednostkach ochrony zdrowia
19.3. Czyny powodujące naruszenie dyscypliny finansowej