Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych Podstawy budowy, diagnozowania i naprawy

Podstawy konstrukcji maszyn Podręcznik do kształcenia w zawodach (według nowej podstawy programowej):
• Technik pojazdów samochodowych
• Mechanik pojazdów samochodowych

Bogato ilustrowany podręcznik poświęcony podstawom budowy, diagnozowania i naprawy podwozi oraz nadwozi pojazdów samochodowych.

Przedstawiono w nim zagadnienia dotyczące klasyfikacji, identyfikacji i podstawowych własności trakcyjnych pojazdów samochodowych, głównych zasad ich eksploatacji, obsługi i naprawy oraz budowy, diagnozowania i naprawy układów przeniesienia napędu, hamulcowego, kierowniczego i jezdnego.

Opisano także ramy i nadwozia pojazdów samochodowych, przyczepy i naczepy, motocykle oraz najważniejsze układy bezpieczeństwa i komfortu jazdy. Materiał nauczania zilustrowano licznymi zdjęciami i rysunkami przykładów nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych oraz schematami blokowymi obrazującymi tok postępowania podczas oceny stanu technicznego i poszukiwania przyczyn niesprawności pojazdu.

Na końcu każdego rozdziału zamieszczono ćwiczenia i testy kontrolne (z prawidłowymi odpowiedziami podanymi na końcu książki), umożliwiające sprawdzenie stopnia opanowania podanych wiadomości. Podręcznik przystosowano do wykorzystania przez kolejne roczniki uczniów (tzw. podręcznik wieloletni).
 
Książka jest przeznaczona dla uczniów techników i szkół policealnych oraz zasadniczych szkół zawodowych kształcących się w zawodach technika pojazdów samochodowych oraz mechanika pojazdów samochodowych, jak również dla uczestników kursów zawodowych w zakresie kwalifikacji M.18 (Diagnozowanie i naprawa podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych).
 
Numer ewidencyjny w wykazie podręczników MEN: 2/2015.

Spis treści:

1. Klasyfikacja, identyfikacja i własności trakcyjne pojazdów samochodowych 9
1.1 Podstawowe definicje i podział pojazdów samochodowych 9
1.2 Zadania i ogólna budowa układów konstrukcyjnych podwozia 15
1.3 Identyfikacja pojazdów – tabliczki znamionowe i numer VIN 18
1.4 Charakterystyka techniczna pojazdów samochodowych 23
1.5 Własności trakcyjne pojazdów samochodowych 26
1.5.1 Obciążenia statyczne i dynamiczne pojazdu 26
1.5.2 Siły działające na pojazd podczas hamowania 34
1.5.3 Siły działające na pojazd poruszający się po łuku 35
1.6 Sprawdzenie wiadomości 37

2. Podstawy eksploatacji, obsługi i naprawy pojazdów samochodowych 40
2.1 Wymagania eksploatacyjne stawiane pojazdom samochodowym 40
2.2 Ogólne wiadomości o procesie zużywania się pojazdów i ich elementów 44
2.2.1 Rodzaje tarcia 44
2.2.2 Smarowanie elementów współpracujących 45
2.2.3 Rodzaje i przebieg zużywania się części 48
2.3 Czynniki wpływające na stan techniczny i trwałość pojazdu 53
2.4 Obsługa techniczna 54
2.4.1 Cel technicznej obsługi okresowej 55
2.4.2 Podstawowe zasady obowiązujące podczas wykonywania obsługi i napraw pojazdów 57
2.4.3 Zakres czynności obsługowych 60
2.4.4 Zagrożenia dla środowiska związane z obsługą, naprawą i użytkowaniem pojazdu 64
2.5 Badania diagnostyczne 67
2.5.1 Podstawowe pojęcia diagnostyki technicznej 67
2.5.2 Metody rozpoznawania i oceny stanu technicznego pojazdu i jego zespołów 69
2.5.3 Zakres badań diagnostycznych pojazdów 75
2.6 Naprawy zespołów i części pojazdów 77
2.6.1 Mycie pojazdów, ich zespołów i części 78
2.6.2 Demontaż i montaż 79
2.6.3 Narzędzia i przyrządy stosowane podczas demontażu i montażu 81
2.6.4 Metody weryfikacji części 87
2.6.5 Metody naprawy i regeneracji części 88
2.7 Sprawdzenie wiadomości 93

3. Układ przeniesienia napędu 96
3.1 Źródła napędu pojazdów samochodowych i ich charakterystyka 96
3.2 Rodzaje układów przeniesienia napędu 98
3.3 Sprzęgła samochodowe 105
3.3.1 Zadania i rodzaje sprzęgieł 106
3.3.2 Sprzęgła cierne tarczowe 109
3.3.3 Obsługa i naprawa sprzęgieł 125
3.4 Skrzynki biegów 136
3.4.1 Zadania, rodzaje i zasada działania skrzynek biegów 137
3.4.2 Mechaniczne stopniowe skrzynki biegów o osiach stałych, stosowane w samochodach osobowych 142
3.4.3 Mechaniczne stopniowe skrzynki biegów o osiach stałych, stosowane w samochodach ciężarowych 168
3.4.4 Obsługa i naprawa mechanicznych skrzynek biegów 172
3.4.5 Hydromechaniczne, stopniowe, automatyczne skrzynki biegów o osiach obracających się 181
3.4.6 Mechaniczne, bezstopniowe, sterowane automatycznie skrzynki biegów 209
3.4.7 Hydromechaniczne, stopniowe skrzynki biegów o osiach stałych, stosowane w pojazdach specjalnych 212
3.4.8 Obsługa i naprawa automatycznych skrzynek biegów 213
3.5 Wały napędowe i przeguby 226
3.5.1 Budowa i zadania wałów napędowych 226
3.5.2 Rodzaje i zadania przegubów 229
3.5.3 Obsługa i naprawa wałów napędowych oraz przegubów 233
3.6 Przekładnie główne i mechanizmy różnicowe 238
3.6.1 Budowa i zadania przekładni głównej 239
3.6.2 Budowa i zadania mechanizmu różnicowego 250
3.6.3 Budowa i zadania obudowy mostu napędowego 257
3.6.4 Obsługa i naprawa przekładni głównej, mechanizmu różnicowego oraz mostu napędowego 259
3.7 Półosie i piasty kół napędowych 267
3.7.1 Budowa i zadania półosi i piast kół 267
3.7.2 Obsługa i naprawa półosi i piast kół 275
3.8 Napęd na więcej niż jedną oś 278
3.8.1 Napęd na wszystkie koła w samochodach osobowych 279
3.8.2 Napęd na więcej niż jedną oś w samochodach ciężarowych 293
3.8.3 Obsługa i naprawa skrzynek rozdzielczych 295
3.9 Materiały eksploatacyjne stosowane w układach przeniesienia napędu 295
3.10 Sprawdzenie wiadomości 299

4. Układ hamulcowy 310
4.1 Wiadomości wstępne 310
4.2 Rodzaje układów hamulcowych 312
4.3 Ogólna budowa i zasada działania układu hamulcowego 314
4.4 Hamulce bębnowe 318
4.5 Hamulce tarczowe 330
4.6 Hamulce taśmowe 340
4.7 Mechanizmy uruchamiające hamulce 340
4.7.1 Mechanizm hydraulicznego uruchamiania hamulca zasadniczego 341
4.7.2 Mechanizm elektrohydraulicznego (EHB) i elektromechanicznego (EMB) uruchamiania hamulców 356
4.7.3 Mechanizm pneumatycznego uruchamiania hamulców w samochodach ciężarowych i autobusach 358
4.7.4 Hydropneumatyczny mechanizm uruchamiający hamulce 361
4.7.5 Elektropneumatyczne mechanizmy uruchamiające hamulce 362
4.7.6 Mechanizmy uruchamiające hamulec postojowy 364
4.8 Układy rozdzielające siły hamowania 370
4.9 Układy zapobiegające blokowaniu kół samochodu 373
4.10 Hamulce ciągłego działania 380
4.11 Badania kontrolne układu hamulcowego 384
4.11.1 Badania diagnostyczne układu hamulcowego sterowanego hydraulicznie 385
4.11.2 Badania diagnostyczne układu hamulcowego sterowanego pneumatycznie 395
4.12 Obsługa i naprawa układu hamulcowego 399
4.13 Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w układach hamulcowych 424
4.14 Sprawdzenie wiadomości 426

5. Układ kierowniczy 433
5.1 Wiadomości wstępne 433
5.2 Stateczność ruchu samochodu 434
5.3 Rodzaje układów kierowniczych 437
5.4 Budowa układu kierowniczego 438
5.4.1 Mechanizm kierowniczy 439
5.4.2 Mechanizm zwrotniczy 455
5.4.3 Mechanizmy wspomagania układu kierowniczego 465
5.5 Parametry diagnostyczne określające ustawienie kół i osi pojazdu 471
5.5.1 Zbieżność kół 472
5.5.2 Kąt pochylenia koła 475
5.5.3 Kąt pochylenia osi sworznia (obrotu) zwrotnicy 478
5.5.4 Kąt wyprzedzenia osi sworznia (obrotu) zwrotnicy 481
5.5.5 Kąty skrętu kół kierowanych (kontrolne i maksymalne) 483
5.5.6 Ustawienie osi pojazdu 484
5.5.7 Sumaryczny luz układu kierowniczego 487
5.5.8 Opory skrętu kół kierowanych 487
5.6 Specjalne układy kierownicze 488
5.7 Aktywne układy kierownicze 490
5.8 Obsługa i naprawa układu kierowniczego 493
5.9 Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w układach kierowniczych 528
5.10 Sprawdzenie wiadomości 530

6. Układ jezdny 534
6.1 Drgania pojazdu oraz ich wpływ na komfort i bezpieczeństwo jazdy 534
6.2 Układ zawieszenia 539
6.2.1 Rodzaje zawieszeń pojazdów 540
6.2.2 Zawieszenia ze stalowymi elementami sprężystymi 553
6.2.3 Zawieszenia z elementami sprężystymi z gumy i tworzyw sztucznych 582
6.2.4 Zawieszenia hydroelastyczne 583
6.2.5 Zawieszenia z pneumatycznymi elementami sprężystymi 584
6.2.6 Zawieszenia hydropneumatyczne 599
6.2.7 Aktywne zawieszenia elektromagnetyczne 607
6.2.8 Zawieszenia półaktywne z regulacją tłumienia 608
6.2.9 Obsługa i naprawa układu zawieszenia 610
6.3 Koła 624
6.3.1 Budowa i rodzaje ogumienia 625
6.3.2 Oznaczenia opon 638
6.3.3 Wymagania w stosunku do ogumienia 642
6.3.4 Obręcze 650
6.3.5 Układ kontroli ciśnienia i centralnego pompowania kół 655
6.3.6 Obsługa i naprawa kół 657
6.4 Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w układzie jezdnym 673
6.5 Sprawdzenie wiadomości 676

7. Ramy 680
7.1 Budowa i zadania ram 680
7.2 Sprawdzanie i naprawa ram 686
7.3 Sprawdzenie wiadomości 689

8. Nadwozia pojazdów samochodowych 690
8.1 Wiadomości wstępne 690
8.2 Nadwozia samochodów osobowych i pochodnych 691
8.2.1 Podział nadwozi 691
8.2.2 Budowa nadwozi 700
8.3 Nadwozia autobusów 700
8.3.1 Podział nadwozi autobusów 700
8.3.2 Budowa nadwozi autobusów 704
8.4 Nadwozia samochodów ciężarowych 705
8.4.1 Kabiny 705
8.4.2 Nadwozia użytkowe uniwersalne 717
8.4.3 Nadwozia użytkowe specjalizowane 719
8.4.4 Nadwozia użytkowe wymienne 722
8.5 Nadwozia samochodów ciężarowych specjalnych 724
8.6 Sprawdzanie, naprawa i konserwacja nadwozi 725
8.7 Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w nadwoziach 733
8.8 Sprawdzenie wiadomości 735

9. Przyczepy i naczepy 736
9.1 Przyczepy 736
9.2 Naczepy 742
9.3 Sprawdzenie wiadomości 744

10. Motocykle 746
10.1 Rodzaje motocykli 746
10.2 Ogólna budowa motocykla 750
10.3 Obsługa i naprawa motocykla 764
10.4 Sprawdzenie wiadomości 766
11. Układy bezpieczeństwa i komfortu jazdy 768
11.1 Układy bezpieczeństwa czynnego i komfortu jazdy 768
11.2 Układy bezpieczeństwa biernego 791
11.3 Diagnostyka, obsługa i naprawa układów bezpieczeństwa i komfortu jazdy 810
11.4 Sprawdzenie wiadomości 817
 
Bibliografia 819
Rozwiązania testów i ćwiczeń kontrolnych 826