Mosty łukowe w Polsce. Historia, współczesność, przyszłość

Polska, w wyniku prowadzonych na naszym terytorium wojen, doznała niepowetowanych strat demografi cznych i zniszczeń w obszarze infrastruktury technicznej. Większość polskich zamków unicestwił potop szwedzki. Infrastruktura komunikacyjna, w tym mosty, została w dużym stopniu zniszczona w wyniku obu wojen światowych. Czyż nie jest tragedią, że oddany do użytku 20 grudnia 1938 roku nowy most przez Wisłę w Płocku został wysadzony 9 września 1939 roku, zaledwie po 9 miesiącach eksploatacji?

Brak dbałości o dokonania poprzednich epok w PRL doprowadził do utraty wielu ocalałych z wojny obiektów zabytkowych. Dziś często właściciele obiektów zabytkowych (administracja państwowa czy samorządowa) nie wiedzą, że w ich zarządzie są obiekty istotne dla polskiej czy europejskiej kultury technicznej.

Jako jeden z niewielu narodów nie mamy nowoczesnej historiografi i polskiej inżynierii mostowej ani wartościowych prac popularyzujących polskie dokonania w tej dziedzinie.

Niniejsza praca stanowi próbę prześledzenia rozwoju mostów łukowych na ziemiach należących w różnych okresach historycznych do Polski.

Spis treści:

1. Wstęp   11

2. Mosty łukowe w Polsce Piastów   13
Most kamienny przez Młynówkę w Kłodzku (1390)  13
Mosty gotyckie w Reszlu z ko􀄔ca XIV wieku  20
Most kamienny w Kamie􀄔cu Podolskim (XIV wiek)   21

3. Mosty w Polsce Jagiellonów (1399–1569)  25
Drewniany most przez Wisłę w Toruniu (1500–1835)  25
Most Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki przez Wisłę w Warszawie (1573–1603)   27

4. Mosty w Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569–1795)   29
Diabelski most w Czernej nad Doliną Eliaszówki (1691)   30
Most w ciągu ul. Agrykola w Warszawie (1780)   30
Murowany most kamienny na Prądniku Czerwonym w Krakowie (1785–1962)   31

5. Mosty powstałe w czasach rozbiorów (1772–1918)   32
Most nad rzeką Białą pod Tarnowem (1780–1914)    33
Mosty Żelazne na 􀄝ląsku, w Wielkopolsce i Małopolsce na przełomie XVIII i XIX wieku   34
Most przez Strzegomkę w 􀃠aŻanach (1796–1945)   35
Kładka nad Fosą Parkową w Opatówku (1824)  36
Most kamienny w Kaliszu (1825)   38
Most przez Wieprz pod Kośminem (1841–1856)  39
Wiadukt Pancera w ciągu zjazdu do Wisły w Warszawie (1846–1944)  40
Wielkie kamienne mosty kolejowe na Dolnym 􀄝ląsku   41
Najstarsze w Polsce mosty Żelbetowe. Kładka na terenie Polietchniki Lwowskiej (1894) i most w Drulitach nad Kanałem Elbląskim (1894)  48
Wielkie kamienne mosty kolejowe w Dolinie Prutu (1895) 50
Most im. ks. Józefa Poniatowskiego przez Wisłę w Warszawie (1914)  55
Łukowe mosty Wrocławia zbudowane do roku 1918   59

6. Mosty II Rzeczypospolitej (1918–1939)   60
Most przez Narew w Zegrzu (1931–2003)  64
Most im. Józefa Piłsudskiego przez Wisłę w Krakowie (1933)  64
Kolejowy łukowy most 􀄝rednicowy przez Wisłę w Warszawie (1933–1944)  67
Wiadukt kolejowy w Wiśle Głębcach (1933)  70
Most przez Dunajec w Krościenku (1934–2010)  70
Most przez Sołę na drodze Tresna – Czernichów (1936–1944)   73
Most przez Pilicę w Białobrzegach (1936)  74

7. Mosty z czasów powojennych i w PRL (1944–1989)   76
Most przez Noteć w Santoku (1958)   77
Most o ustroju Nielsena nad Sołą w Kobiernicach (1961)  79
Most drogowy przez Wartę w 􀄝wierkocinie (1964)  80
Most drogowy przez Wilczy Jar koło Tresnej (1964)  81
Most im. Jana Stacha w Znamierowicach (1971)  82
Kładka dla pieszych nad Trasą 􀃠azienkowską w Warszawie (1973)  83

8. Mosty III Rzeczypospolitej zbudowane po roku 1989    84
Most im. gen. Madali􀄔skiego przez Narew w Ostrołęce (1995)   86
Kładka „Łuk Erosa” nad A4 (2000)  87
Most Kotlarski przez Wisłę w Krakowie (2001)   87
Most Zamkowy nad Wisłokiem w Rzeszowie (2002)   89
Kładka Słodowa na Odrze we Wrocławiu (2003)   90
Most na Dziwnie w ciągu obwodnicy Wolina (2003)   92
Most przez Dolinę Komeszniczanki w ciągu drogi S69 w Milówce (2003)   93
Most im. Jana Pawła II na Wiśle w Puławach (2008)   94
Kładka dla pieszych w Gądkach k. Kórnika (2008)  96
Kładka Ojca Bernatka na Wiśle w Krakowie (2010). 98
Wiadukt w ciągu Trasy Słowackiego w Gda􀄔sku (2012)  100
Most przez rzekę San w ciągu autostrady A4 (2013)  101
Most im. gen. ElŻbiety Zakrzewskiej w Toruniu (2013)   102
Mosty i wiadukty o średniej rozpiętości  105
Obiekty łukowe o nietypowym ukształtowaniu  105

9. Przyszłość   107