Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni

Książka stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy w dzisiejszej Polsce należy uważać za obowiązującą zasadę wolności zabudowy, w wyniku której interes publiczny - w szczególności wymogi ładu przestrzennego - zajmuje miejsce podrzędne wobec prawa własności, a efektem jest rosnący nieład przestrzenny.

W opracowaniu przedstawiono m.in.:
• idee zorganizowania przestrzeni i ich konfrontacje z rzeczywistością - w kategoriach abstrakcyjnych ("miasto idealne") i praktycznych ("miasto realne");
• ideologie urbanistyczne niezależne od ogólnych ideologii politycznych i społecznych, które zaciążyły na urbanistyce XX w.;
• role, jaka odgrywały i odgrywają w procesie kształtowania przestrzeni władza publiczna, przede wszystkim jako wyrazicielka interesu publicznego, oraz własność;
• inne prawa podstawowe, które mogą dotyczyć urbanistyki i architektury - prawo do mieszkania, dobrego środowiska, dobrego rządzenia, a może juz także do dobrej przestrzeni w ramach prawa do miasta.

Adresaci: Publikacja adresowana jest do prawników zajmujących się problematyka urbanistyki i architektury, urbanistów oraz wszystkich zainteresowanych urban studies, w tym socjologia miasta.

Spis treści:

Wprowadzenie
1. Ład przestrzenny - interes publiczny w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
2. Urbanistyka i architektura w kształtowaniu ładu przestrzennego
3. Ład przestrzenny jako wartość prawna i jej uwarunkowania ideologiczne
str. 24

Rozdział I. Miasto idealne
1. Miasto idealne - pojęcie i rodzaje
2. Miasto idealne w starożytności
3. Średniowiecze wobec miasta idealnego
4. Renesansowe wizje miasta idealnego
5. Miasto idealne w utopiach społecznych XVI i XVII w.
6. Idealne miasto w okresie baroku i w oświeceniu
7. Idee miasta idealnego w XIX w. - utopia społeczna, nowa technika, "miasto-ogród" i początki myślenia ekologicznego
8. Idee Broadacre City i suburbanizacja
9. Idealne matryce rozwoju miasta
10. Idealne miasto przemysłowe
11. Idealne miasto modernizmu
12. Idealne miasto socjalizmu
13. Poszukiwania idealnego miasta po modernizmie

Rozdział II. Miasto realne
1. Miasto zaplanowane i miasto organiczne
3. Miasto rzymskie i tradycja obozu wojskowego
4. Miasto średniowieczne - miasto organiczne
5. Renesansowe próby realizacji idealnego miasta
6. Początki planowej przebudowy miast w XVI-XVII w.
7. Nowe miasta w XVII-XVIII w. w Europie i Ameryce
8. Przebudowa miast w drugiej połowie XVII i XVIII w.
9. Nowe miasta przełomu XVIII i XIX w.
10. Rozwój miast w XIX w.
11. Przebudowa Paryża w dobie II Cesarstwa
12. Miasta satelitarne, "rozlewanie się miast", metropolizacja
13. Nowe miasta XX w.
14. Planowa przebudowa miast w XX w. - "urbanistyka buldożerów"
15. Urbanistyka po modernizmie

Rozdział III. Ideologia urbanistyczna XX w.
1. Ład przestrzenny pod wpływem ideologii
2. Autonomizacja modernistycznej myśli urbanistycznej w XX w.
3. Podstawy ideologii urbanistycznej - Le Corbusier
4. Wkład Bauhausu
5. Rola Międzynarodowego Kongresu Architektury Nowoczesnej
6. Reżimy totalitarne wobec modernizmu
7. Skutki ideologii modernizmu i jej krytyka
8. Trudny powrót do służebności urbanistyki

Rozdział IV. Władza a ład przestrzenny
1. Urbanistyka w służbie władzy
2. Władza jako instrument wprowadzania ładu przestrzennego
3. Imperium w sferze polityki przestrzennej
4. Polska droga do ładu przestrzennego?
5. Inna droga do ładu przestrzennego

Rozdział V. Prawo własności a ład przestrzenny
1. Własność prywatna przeszkodą w tworzeniu ładu przestrzennego?
2. Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne wobec własności prywatnej - podstawy prawne w Rzeczypospolitej Polskiej
3. Dwa podejścia do prawa własności - tradycyjne i współczesne
4. Koncepcja własności w polskich standardach prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego
5. Własność publiczna w realizacji polityki przestrzennej
6. Własność mieszkania a polityka przestrzenna

Rozdział VI. Inne prawa podstawowe mogące dotyczyć urbanistyki i architektury
1. Prawa podstawowe a planowanie i zagospodarowanie przestrzenne
2. Prawo do środowiska, prawo do mieszkania i prawo do dobrej administracji w konstytucjach europejskich
3. Idea prawa do miasta
4. Postulat prawa do przestrzeni publicznej w ramach prawa do dobrej przestrzeni