Podstawy statystyki dla psychologów z wykorzystaniem pakietu SPSS Podręcznik akademicki Wydanie 2

Autor prezentuje spójny obraz najczęściej stosowanych metod statystycznych, dodatkowo omawiając takie zagadnienia jak: teoria podejmowania decyzji, wykorzystanie częstościowej interpretacji prawdopodobieństwa przy wyjaśnianiu poziomu istotności testu czy poziomu ufności estymatora przedziałowego, analiza wariancji z powtarzanymi pomiarami na jednym czynniku – metody znajdujące stosunkowo częste zastosowania w opracowywaniu wyników badań psychologicznych, a pomijane w większości opracowań.

Przedstawiono także schematy postępowania z pakietem SPSS – narzędziem niezbędnym w realizacji obliczeń związanych z gromadzeniem i analizą danych z testów psychologicznych.

Pierwsze wydanie podręcznika otrzymało nagrodę Rektora Uniwersytetu Łódzkiego za najlepszy podręcznik akademicki w 2008 roku.

W drugim wydaniu podręcznika niektóre zagadnienia zostały posze­rzone, jak np. wprowadzenie zagadnienia interakcji między zmiennymi ob­jaśniającymi w dwuzmiennowym modelu regresji liniowej lub szczegółowe omówienie zagadnienia testowania efektów prostych w dwuczynnikowych analizach wariancji. W rozdziale 7 Autor dodał akapit o odporności testów po­równań wielokrotnych, a w 5 zwrócił uwagę na zagadnienie porównywa­nia dwóch median.

Rozdziały:

Wykaz symboli
   Litery alfabetu greckiego wykorzystywane w podręczniku
   Symbole wykorzystywane w zagadnieniach teorii mnogości (rachunku zbiorów)
   Symbole stosowane w statystyce

Nieco informacji o oprogramowaniu
   Importowanie danych do SPSS
   Eksportowanie rezultatów do formatu MS Word

Charakterystyka pliku danych
   Stan zdrowia pracowników służb mundurowych w zależności od subiektywnego odczuwania stresu związanego z pracą

Rozdział 1. Probabilistyczne podstawy statystyki matematycznej
Wprowadzenie
Zdarzenia
Prawdopodobieństwo
   Klasyczna definicja prawdopodobieństwa
   Aksjomatyczna definicja prawdopodobieństwa
Zmienna losowa
Rozkład prawdopodobieństwa zmiennej losowej
Dyskretne zmienne losowe
Ciągłe zmienne losowe
Parametry rozkładu prawdopodobieństwa (parametry zmiennych losowych)
Parametry położenia
   Wartość oczekiwana (wartość przeciętna) rozkładu prawdopodobieństwa (zmiennej losowej)
   Własności wartości oczekiwanej
   Mediana
Parametry rozproszenia
   Wariancja (odchylenie standardowe) zmiennej losowej (rozkładu prawdopodobieństwa)
   Własności wariancji
   Odchylenie ćwiartkowe
Parametry skośności i spłaszczenia
   Współczynnik skośności
   Współczynnik spłaszczenia
Stopnie swobody
Funkcje gęstości i funkcje prawdopodobieństwa niektórych, najczęściej używanych rozkładów prawdopodobieństwa
   Rozkład normalny N (μ, σ)
   Rozkład chi-kwadrat χ2(n) o n stopniach swobody
   Rozkład t-Studenta T(n) o n stopniach swobody
   Rozkład F-Snedecora z n1, n2 stopniami swobody F(n1, n2)
   Rozkład dwumianowy
   Rozkład Poissona
Parametry pozycyjne
   Mediana, kwartyle, percentyle

Rozdział 2. Główne zagadnienia statystyki
Wprowadzenie
Trochę historii i filozofii
Elementy teorii estymacji
Estymatory punktowe
Estymatory zgodne
Przykłady estymatorów zgodnych
Estymatory nieobciążone
Estymatory najefektywniejsze
Estymatory przedziałowe (przedziały ufności)
Statystyka opisowa
Elementy testowania hipotez statystycznych
Hipoteza prosta i hipoteza złożona
Hipoteza dwustronna i hipoteza jednostronna
Testy hipotez statystycznych
   Test idealny. Testy istotności
   Testy dwustronne i testy jednostronne
   Testy parametryczne i nieparametryczne

Rozdział 3. Ocena zależności między dwiema zmiennymi dyskretnymi
Wprowadzenie
Warunki stosowalności testu chi-kwadrat
Mierniki (miary) zależności
Miary zależności dla zmiennych mierzonych na skalach nominalnych
   Miary wykorzystujące statystykę chi-kwadrat
   Miary koncentracji i niepewności
Ocena zgodności ocen dwóch obserwatorów. κ (kappa) Cohena
Miary zależności dla zmiennych mierzonych na skalach porządkowych
   Mierniki τb, τc Kendalla
Dokładny test Fishera dla małych prób

Rozdział 4. Modele regresyjne
Wprowadzenie
Miary zależności między zmiennymi ciągłymi
Współczynnik korelacji liniowej Pearsona
   Podstawowe własności współczynnika korelacji
Współczynnik korelacji rang ρs Spearmana
   Przypadek istnienia rang wiązanych
   Sposób obliczania współczynnika korelacji rang Spearmana w przypadku występowania rang wiązanych
Zależność wyniku testu od liczebności próby
Modelowanie zależności między zmiennymi ciągłymi
Jednozmiennowe (jednowymiarowe) regresyjne modele liniowe
   Założenia metody najmniejszych kwadratów
   Interpretacja współczynnika korelacji liniowej (współczynnika determinacji)
Wielozmiennowe (wielowymiarowe) regresyjne modele liniowe, modele regresji wielokrotnej
   Standaryzacja współczynników regresji
   Testy hipotez w wielozmiennowej regresji liniowej
Modele regresji logistycznej
Testy dla współczynników regresji (ilorazów szans)

Rozdział 5. Porównywanie dwóch średnich (dwóch parametrów położenia)
Wprowadzenie
Test t-Studenta dla prób niezależnych
Test Manna–Whitneya (Wilcoxon–Mann–Whitney Rank Sum Test)
Test t-Studenta dla prób zależnych (dla par obserwacji)
Test Wilcoxona dla par (paired sample, matched pairs, rank sum, signed rank)
Zagadnienie porównywania dwóch median

Rozdział 6. Metody analizy wariancji
Wprowadzenie
Jednoczynnikowa jednozmiennowa (jednowymiarowa) analiza wariancji (ANOVA)
Warunki stosowalności jednoczynnikowej analizy wariancji
Testy porównań wielokrotnych
   Testy post hoc w SPSS
Test Kruskala–Wallisa
Jednoczynnikowa jednozmiennowa (jednowymiarowa) analiza kowariancji (ANCOVA)
Dwuczynnikowa jednozmiennowa (jednowymiarowa) analiza wariancji (ANOVA)
Analiza wariancji dla powtarzanych obserwacji na jednym czynniku (dla zmiennych zależnych)
   Efekty proste
   Test Friedmana

Rozdział 7. O odporności metod statystycznych (dane nie spełniają wymaganych założeń)
Wprowadzenie
Pojęcie odporności
Porównywanie dwóch średnich i jednoczynnikowa analiza wariancji  
   Jednorodność wariancji w grupach 
   Normalność rozkładu badanej cechy w populacji generalnej
   Testy porównań wielokrotnych
Analiza kowariancji
Dwuczynnikowa analiza wariancji
Modele regresji liniowej
Podsumowanie

Rozdział 8. Elementy teorii pobierania prób.. Badania statystyczne metodą reprezentacyjną
Wprowadzenie
Sposoby pobierania prób
   Losowanie proste bez zwracania (Simple random sampling without replacement)
   Losowanie systematyczne (Systematic sampling)
   Indywidualne losowanie warstwowe (Stratified random sampling)
   Zespołowe losowanie nieograniczone (losowanie grupowe) (Cluster sampling)
   Losowanie dwustopniowe (Simple two-stage cluster sampling; two-stage sampling)
   Losowanie wielostopniowe (Multi-stage sampling)
Konsekwencje przyjętego schematu pobierania próby
Kilka uwag o liczebności próby i własnościach estymatorów
Własności estymatorów wartości oczekiwanej dla różnych sposobów doboru próby
   Losowanie nieograniczone indywidualne
   Losowanie warstwowe
   Losowanie zespołowe
   Losowanie dwustopniowe
Planowanie eksperymentu

Rozdział 9. Prezentacja rezultatów analizy statystycznej
Wprowadzenie
Charakterystyka badanej grupy
Rezultaty porównywania rozkładów częstości
Wyniki uzyskane w modelach analizy wariancji
Modele regresji liniowej
Modele regresji logistycznej
Podsumowanie

Aneks. Elementy rachunku zbiorów
Tytułem wstępu
Spójniki logiczne (funktory zdaniotwórcze)
Elementy rachunku zbiorów