Myślenie statystyczne

W obecnych czasach globalnego ryzyka społecznego myślenie statystyczne staje się coraz bardziej powszechnie potrzebną umiejętnością, pozwala bowiem pewnie się poruszać w świecie niepewnym. Dla jednych stanowi ono podstawę i sposób poznawania świata, dla innych fundament podejmowania decyzji w warunkach niepewności i ryzyka.

Podstawom takiego myślenia statystycznego poświęcona jest ta książka. Jest to pierwsza w języku polskim publikacja w całości poświęcona zasadom takiego myślenia. Tradycyjnie, głównym celem książek statystycznych jest prezentacja metod statystycznych i przykładów ich zastosowania, W niniejszej książce metody statystyczne potraktowano jako podrzędne wobec ogólnego schematu myślenia, gdyż stanowią one narzędzie myślenia statystycznego.

Podstawę takiego myślenia stanowi teoria prawdopodobieństwa. Istotę tej teorii wyłożono na poziomie intuicyjnym, przy czym jako podstawowe [pierwotne) pojęcie tej teorii, w myśl poglądu de Finettiego, przyjęto wielkość losową a nie zmienną losową, którą z kolei przedstawiono przy omawianiu aksjomatycznej teorii Kotmogorowa.

Po raz pierwszy w języku polskim przedstawiono ogólne działania arytmetyczne na wielkościach losowych oraz omówiono różne sposoby porównywania takich wielkości.

Niektóre modele opisane w Myśleniu statystycznym w literaturze polskiej albo wcale nie są omawiane albo są one jedynie wspominane, jak np. modele analizy ścieżkowej, modele progowe, modele równań strukturalnych.

Adresaci: Książka jest adresowana do kręgu odbiorców znających przynajmniej podstawowe pojęcia matematyczne i pragnących poznać istotę oraz zasady myślenia statystycznego. Jest to lektura szczególnie przydatna, jeśli nie niezbędna, pracownikom naukowym zajmującym się pracą badawczą, a także osobom podejmującym decyzje w warunkach niepewności i ryzyka.

Rozdziały:

1. Poznawanie a myślenie statystyczne
1.1. Poznawanie
1.2. Przedmiot myślenia statystycznego
1.3. Niepewność
1.4. Probabilistyka
1.5. Stochastyka
1.6. Kwantyfikacja prawdopodobieństwa
1.7. Zasady myślenia statystycznego

2. Podstawy probabilistyczne
2.1. Wprowadzenie
2.2. Prosty rachunek loteryjny
2.3. Aksjomatyczna teoria prawdopodobieństwa
2.4. Zmienne losowe dwuwymiarowe
2.5. Wybrane rozkłady zmiennych losowych
2.6. Tworzenie nowych rozkładów
2.7. Arytmetyka wielkości losowych
2.8. Twierdzenia graniczne

3. Podstawy statystyczne
3.1. Próba losowa i jej rozkład
3.2. Model statystyczny
3.3. Schematy wnioskowania statystycznego
3.4. Estymacja parametryczna
3.5. Estymacja przedziałowa
3.6. Estymacja Bayesowska
3.7. Weryfikacja hipotez

4. Myślenie statystyczne na podstawie modeli
4.1. Wprowadzenie
4.2. Ilustracja modelowania wielkości losowych
4.3. Modele liniowe
4.4. Uogólnione modele liniowe
4.5. Modele logitowe
4.6. Binarne modele progowe
4.7. Modele ścieżkowe Wrighta
4.8. Modele cech ukrytych
4.9. Modele analizy czynnikowej
4.10. Modele równań strukturalnych Jöreskoga
4.11. Modele badań sondażowych
Zadania