Inteligentna przestrzeń Trzeci wymiar innowacyjności

W książce kompleksowo przeanalizowano sytuację polskich miast w kontekście prowadzonej polityki europejskiej, określonej w takich dokumentach jak Strategia Europa 2020. W opracowaniu zostały przedstawione sposoby kształtowania przestrzeni, które mogą pobudzać kreatywność użytkowników w środowisku miejskim.

Omówiono m.in. takie zagadnienia, jak:
• inteligentny rozwój i planowanie zintegrowane jako instrumenty odnowy przestrzeni miejskiej,
• zarządzanie procesami społeczno-gospodarczymi w przestrzeni i skuteczne pobudzanie innowacyjnej gospodarki,
• ramy działania inteligentnego rozwoju w technologiach informatycznych,
• percepcja potrzeb we współczesnej przestrzeni miejskiej,
• predyspozycje psychofizyczne człowieka do kreatywności.

W pierwszej części opracowania skupiono się na możliwości zaadaptowania proinnowacyjnych strategii w miastach europejskich, z rozróżnieniem prawdopodobnych ścieżek rozwoju dla Europy Zachodniej i Polski. W dalszej części poddano ocenie skuteczność strategii inteligentnego rozwoju na przykładach konkretnych miast oraz omówiono uwarunkowania pobudzania kreatywności człowieka w kontekście ich stosowania.

W książce została przedstawiona idea inteligentnej przestrzeni, czyli takie sposoby kształtowania przestrzeni, które mogą stymulować kreatywność użytkowników w środowisku miejskim. Prace nad konceptem inteligentnej przestrzeni są prowadzone w Mackintosh School of Architecture, Glasgow School of Art. Polegają na sprawdzeniu teoretycznych podstaw w wybranych miejscach Wielkiej Brytanii. Kolejnym, planowanym w najbliższej przyszłości krokiem będą badania porównawcze w polskich miastach.

Publikacja skierowana jest do pracowników administracji rządowej i samorządowej zajmujących się wprowadzaniem zaleceń strategii Europa 2020 oraz praktyków - urbanistów i architektów projektujących w przestrzeni publicznej. Może również zainteresować pracowników naukowych zajmujących się teorią urbanistyki, regionalistyką, planowaniem przestrzennym i rozwojem miast.

Spis treści:

Rozdział 1 Idee inteligentnego rozwoju i inteligentnego miasta jako wymiar innowacyjności
1.1. Inteligentny rozwój i planowanie zintegrowane jako rekomendowane instrumenty odnowy przestrzeni miejskiej  29
1.1.1. Zintegrowane planowanie a inteligentny rozwój  31
1.1.2. Zasady projektowe w inteligentnym rozwoju jako wykładnia amerykańskiego rozumienia inteligentnego rozwoju  32
1.1.3. Inteligentny rozwój i planowanie zintegrowane na tle stosowanych strategii w przestrzeniach miejskich  35
1.2. Inteligentny, zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wymiar innowacyjności strategii Europa 2020  38
1.2.1. Ramy działania inteligentnego rozwoju w informatycznych technologiach  42
1.2.2. Odpowiedzialność klimatyczna miast w kontekście dobrostanu człowieka  43
1.2.3. Inteligentne miasto skuteczne do pobudzenia innowacyjnej gospodarki  48
1.2.4. Inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjający społecznemu włączeniu dla pobudzenia innowacyjnej gospodarki oraz kreatywności mieszkańców  50

Rozdział 2 Zalecenia strategii Europa 2020 w kontekście zróżnicowania rozwoju miast europejskich
2.1. Polaryzacja geopolityczna miast europejskich: wschód - zachód, północ - południe  54
2.1.1. Różne wymiary dostępności  57
2.1.2. Opracowywane scenariusze przyszłości Europy  58
2.1.3. Zintegrowana policentryczność miast  64
2.2. Uwarunkowania przemian rozwojowych miast polskich  68
2.2.1. Zasada poszanowania własności w Polsce fundamentem planowania  69
2.2.2. Wzmacnianie istniejących podziałów w krajowej polityce przestrzennej  70
2.2.3. Wieloznaczność zapisów strategii Europa 2020 o inteligentnym, zrównoważonym rozwoju sprzyjającym włączeniu społecznemu  73
2.3. Uwarunkowania budowania strategii a dominujące zmiany w przestrzeni  75
2.3.1. Suburbanizacja dominującym zjawiskiem przemian rozwojowych współczesnych miast  77
2.3.2. Zarządzanie procesami społeczno-gospodarczymi w przestrzeni  82
2.3.3. Klasa kreatywna jako kluczowy element współczesnego rozwoju miast  86

Rozdział 3 Powszechność stosowania idei inteligentnego rozwoju i/lub planowania zintegrowanego w miastach zachodnioeuropejskich i polskich
3.1. Przydatność badań porównawczych miast w kontekście prowadzonej analizy  90
3.1.1. Wnioski z zastosowanej delimitacji obszarowej ośrodków miejskich dla podjętych analiz  95
3.1.2. Wskaźniki i typologia do zastosowania w badaniach porównawczych miast  97
3.1.3. Wybór miast pod kątem oceny skuteczności stosowanych strategii  98
3.2. Wybrane determinanty przemian miast i sposoby ich badania  100
3.2.1. Dostępność jako badany przestrzenny wymiar jakości życia  100
3.2.2. Zaawansowanie technologiczne w stosowaniu inteligentnych systemów transportowych jako badany wymiar w miastach  103
3.2.3. Wymiar jakości życia w mieście centralnym na podstawie stosowanych programów  108
3.3. Porównanie przemian rozwojowych w wybranych miastach zachodnioeuropejskich i polskich  112
3.3.1. Miasta zachodnioeuropejskie  114
3.3.2. Miasta polskie  142
3.3.3. Podsumowanie analiz porównawczych miast zachodnioeuropejskich i polskich  156

Rozdział 4 Innowacyjność w przestrzeni miejskiej
4.1. Zarządzanie procesami innowacyjnymi  164
4.1.1.Przestrzeń hybrydowa - czwarta przestrzeń  167
4.1.2. Zbieżność zaleceń inteligentnego rozwoju z zasadami budowania przestrzeni hybrydowej  169
4.1.3. Współczesne idee przestrzeni w odniesieniu do historycznych przestrzeni publicznych  170
4.2. Sposób odczuwania przestrzeni miejskiej przez człowieka a jego kreatywność  172
4.2.1. Proporcje między naturą a cywilizacją  174
4.2.2. Poczucie tożsamości w przestrzeni miejskiej  176
4.2.3. Zaburzona percepcja potrzeb we współczesnej przestrzeni miejskiej  178
4.2.4. Samorealizacja jednostki na podstawie wspólnej płaszczyzny wartości w grupie  179
4.2.5. Predyspozycje psychofizyczne człowieka do kreatywności  181
4.3. Budowanie podstaw kreatywności człowieka w przestrzeni miejskiej  183
4.3.1. Pobudzenie współodczuwania u odbiorcy przestrzeni  184
4.3.2. Umożliwienie relacji z najbliższymi  185
4.3.3. Estetyka przestrzeni z uwzględnieniem intuicyjnej preferencji dla lewostronnej kompozycji  185
4.3.4. Otwarcie na sztukę i jej improwizację  186
4.3.5. Stymulująca rola przestrzeni  187
4.3.6. Możliwość realizacji sprzecznych aspektów osobowości człowieka  188
4.3.7. Wprowadzenie elementów stymulujących działania intuicyjne  189

Rozdział 5 Nowa idea inteligentnej przestrzeni pobudzenia kreatywności w przestrzeniach miejskich
5.1. Weryfikacja zapisów strategii Europa 2020 o pobudzaniu innowacyjności  190
5.1.1. Ocena skuteczności w kontekście teorii kształtowania przestrzeni miejskiej  191
5.1.2. Nieskuteczność strategii europejskich dla pobudzenia kreatywności w przestrzeni miejskiej  201
5.2. Inteligentna przestrzeń  203
5.2.1. Ocena ex ante inteligentnej przestrzeni na przykładzie Gdańska  204
5.2.2. Wybór przykładowej przestrzeni miejskiej w Gdańsku  205
5.2.3. Analiza SWOT wprowadzenia edukacyjnej roli do wybranej przestrzeni  212
5.3. Inteligentny rozwój, inteligentne miasto i nowa idea inteligentnej przestrzeni  214
5.3.1. Idee inteligentnego rozwoju - ograniczenia wynikające z polskich uwarunkowań  215
5.3.2. Idea inteligentnego miasta szansą polskich miast na skok cywilizacyjny  217
5.3.3. Nowa idea inteligentnej przestrzeni - szanse na wprowadzenie działań pobudzających kreatywność