Finanse

Podręcznik obejmuje wiedzę o organizacji i funkcjonowaniu finansów zarówno w ujęciu makro-, jak i mikroekonomicznym.

Autor przedstawił m.in. istotę finansów i rozumienie tego pojęcia we współczesnej gospodarce, kategorie finansowe, główne teorie finansów, funkcje pieniądza w przeszłości i obecnie, podmioty systemu ekonomicznego w warunkach pieniężnych, krążenie pieniądza i dochodu w gospodarce, czynnik czasu w działalności gospodarczej i wartość pieniądza w czasie, oszczędności pieniężne i ich transformację w kapitał, system finansowy, politykę finansową, instrumenty finansowe, kryzysy finansowe, globalny system finansowy, strukturę finansową polskiej gospodarki.

Spis treści:

Rozdział 1. PRZEDMIOT I METODA NAUKI FINANSÓW
1.1. Etymologia terminu „finanse” i główne etapy rozwoju finansów
1.2. Współczesne rozumienie finansów
1.2.1. Ogólna charakterystyka finansów
1.2.2. Finanse w ujęciu podmiotowym
1.2.3. Finanse w ujęciu przedmiotowym
1.2.4. Finanse w ujęciu instrumentalnym
1.2.5. Finanse w ujęciu funduszowym
1.3 Przedmiot badań nauki finansów
1.3.1. Zjawiska finansowe
1.3.2. Stosunki finansowe
1.4. Metoda badań
1.4.1. Uniwersalne metody poznania naukowego
1.4.2. Metody prakseologiczne
1.4.3. Metody statyczne i metody dynamiczne
1.5. Model w nauce finansów
1.6. Systemowe podejście do zjawisk finansowych
1.7. Znaczenie eksperymentu w nauce finansów
1.8. Metoda prób i błędów
1.9. Ekonomiczna i społeczna treść zjawisk finansowych

Rozdział 2. SYSTEMATYKA DYSCYPLIN FINANSOWYCH
2.1. Ogólna charakterystyka dyscyplin finansowych
2.2. Rodzaje dyscyplin finansowych
2.2.1. Kryterium metody
2.2.2. Kryterium funkcji ekonomicznych
2.3. Finanse a inne nauki
2.3.1. Interdyscyplinarny charakter zjawisk finansowych
2.3.2. Finanse a nauki ekonomiczne
2.3.3. Finanse a matematyka
2.3.4. Finanse a socjologia
2.3.5. Finanse a psychologia
2.3.6. Finanse a etyka

Rozdział 3. KATEGORIE FINANSOWE
3.1. Istota kategorii finansowych
3.2. Kategorie przychodowe
3.2.1. Cena
3.2.2. Przychód pieniężny
3.3. Kategorie dochodowe
3.3.1. Dochód
3.3.2. Zysk
3.3.3. Procent
3.3.4. Renta pieniężna
3.4. Kategorie wydatkowo-kosztowe
3.4.1. Wydatek
3.4.2. Koszt
3.4.3. Amortyzacja
3.5. Kategorie podatkowe
3.6. Kategorie dłużne
3.6.1. Pożyczka pieniężna
3.6.2. Kredyt pieniężny
3.6.3. Deficyt finansowy
3.6.4. Dług finansowy

Rozdział 4. PRZEGLĄD WYBRANYCH TEORII FINANSÓW
4.1. Ogólna charakterystyka teorii finansów
4.2. Klasyczna teoria finansów
4.3. Liberalna teoria finansów
4.4. Teorie związane z podażą pieniądza
4.4.1. Koncepcja podaży pieniądza
4.4.2. Teoria bankowa
4.4.3. Teoria obiegowa
4.4.4. Teoria ilościowa
4.5. Teorie popytu na pieniądz
4.5.1. Ogólna charakterystyka
4.5.2. Popyt na pieniądz w ujęciu J.M. Keynesa
4.5.3. Popyt na pieniądz w ujęciu W.J. Baumola i J. Tobina
4.5.4. M. Friedman i monetaryści
4.5.5. Ewolucja teorii popytu na pieniądz
4.6. Teoria finansowania antycyklicznego
4.7. Wybrane teorie związane z rynkiem kapitałowym
4.7.1. Teoria (hipoteza) efektywności informacyjnej rynku kapitałowego
4.7.2. Teoria finansów behawioralnych
4.7.3. Model wyceny aktywów kapitałowych
4.8. Teorie związane z polityką monetarną
4.8.1. Teoria optymalnych obszarów gospodarczo-walutowych
4.8.2. Reguła Taylora

Rozdział 5. PIENIĄDZ JAKO TWORZYWO ZJAWISK FINANSOWYCH
5.1. Funkcje pieniądza
5.2. Z historii pieniądza
5.3. Charakterystyka współczesnego pieniądza
5.4. Kreowanie współczesnego pieniądza
5.4.1. Założenia ogólne
5.4.2. Kreacja pieniądza w ujęciu kontowym
5.4.3. Kreacja pieniądza w ujęciu sformalizowanym
5.5. Euro – droga do wspólnej waluty
5.5.1. Historia integracji walutowej
5.5.2. Europejski System Walutowy
5.5.3. Raport Delorsa i Traktat z Maastricht
5.5.4. Euro – wspólny pieniądz Unii Europejskiej

Rozdział 6. DZIAŁALNOŚĆ PODMIOTÓW SYSTEMU EKONOMICZNEGO W WARUNKACH PIENIĘŻNYCH
6.1. Rzeczowo-pieniężny charakter procesu gospodarowania
6.2. Dwusektorowy model gospodarki
6.3. Podstawowe kategorie podmiotów systemu ekonomicznego
6.3.1. Gospodarstwa domowe
6.3.2. Przedsiębiorstwa
6.3.3. Państwo
6.4. Porównanie sytuacji podmiotów systemu ekonomicznego w warunkach pieniężnych

Rozdział 7. KRĄŻENIE PIENIĄDZA I DOCHODU W GOSPODARCE NARODOWEJ
7.1. Statyczne i dynamiczne ujęcie gospodarki narodowej
7.2. Krążenie dóbr i dochodów w gospodarce narodowej
7.3. Krążenie dochodów w ujęciu rachunków narodowych
7.3.1. Ogólne zasady budowy rachunków narodowych
7.3.2. System rachunków narodowych
7.4. Podstawowe zależności finansowe w gospodarce w ujęciu rachunków narodowych
7.4.1. Kryterium wyodrębnienia sektorów
7.4.2. Znaczenie podziału gospodarki narodowej na sektory realne i sektory finansowe
7.4.3. Związki między sektorami realnymi a sektorami finansowymi gospodarki narodowej

Rozdział 8. PIENIĄDZ I CZAS
8.1. Czynnik czasu w działalności gospodarczej człowieka
8.2. Wartość pieniądza w czasie
8.3. Inflacja
8.3.1. Rodzaje inflacji
8.3.2. Skutki inflacji
8.4. Metody pomiaru zmian wartości pieniądza w czasie
8.4.1. Procent prosty
8.4.2. Procent składany
8.4.3. Wartość zaktualizowana
8.4.4. Wartość zaktualizowana netto
8.4.5. Wewnętrzna stopa zwrotu
8.5. Zasady posługiwania się pieniądzem w czasie

Rozdział 9. OSZCZĘDNOŚCI PIENIĘŻNE
9.1. Ekonomiczny sens oszczędności
9.2. Pomiar oszczędności
9.3. Motywy gromadzenia oszczędności pieniężnych
9.4. Rodzaje oszczędności

Rozdział 10. TRANSFORMACJA OSZCZĘDNOŚCI W KAPITAŁ
10.1. Przyczyny transformacji
10.2. Transformacja bezpośrednia
10.3. Transformacja za pośrednictwem banków komercyjnych
10.4. Pozabankowi pośrednicy finansowi
10.4.1. Istota działalności pozabankowych pośredników finansowych
10.4.2. Towarzystwa ubezpieczeniowe
10.4.3. Towarzystwa powiernicze
10.4.4. Otwarte fundusze emerytalne

Rozdział 11. SYSTEM FINANSOWY
11.1. Istota systemu finansowego
11.2. Funkcje systemu finansowego
11.3. Elementy systemu finansowego
11.3.1. System bankowy
11.3.2. System finansów publicznych
11.3.3. System finansowy ubezpieczeń
11.4. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
11.5. Komisja Nadzoru Finansowego
11.6. Komitet Stabilności Finansowej
11.7. Koncepcja Rady do spraw Ryzyka Systemowego
11.8. Bankowy Fundusz Gwarancyjny
11.9. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
11.10. Pozostałe instytucje finansowe

Rozdział 12. POLITYKA FINANSOWA
12.1. Przedmiot polityki finansowej
12.2. Podmiot polityki finansowej
12.3. Cele polityki finansowej
12.3.1. Cele uniwersalne
12.3.2. Cele specyficzne
12.4. Rodzaje polityki finansowej
12.4.1. Polityka monetarna
12.4.2. Polityka fiskalna
12.5. Instrumenty polityki finansowej
12.6. Problem koordynacji polityki finansowej

Rozdział 13. INSTRUMENTY FINANSOWE
13.1. Istota instrumentów finansowych
13.2. Rodzaje instrumentów finansowych
13.3. Instrumenty finansowe rynku pieniężnego
13.3.1. Bony skarbowe
13.3.2. Czek
13.3.3. Weksel
13.4. Inne instrumenty rynku pieniężnego
13.5. Instrumenty finansowe rynku kapitałowego
13.5.1. Obligacje
13.5.2. List zastawny
13.5.3. Akcje
13.6. Finansowe instrumenty pochodne
13.6.1. Opcje
13.6.2. Kontrakty terminowe
13.6.3. Swap
13.6.4. Warranty
13.6.5. Instrumenty IRS, CIRS i CDS
13.7. Instrumenty cenowe
13.8. Finansowe instrumenty rozliczeniowe
13.8.1. Inkaso
13.8.2. Akredytywa
13.8.3. Konosament
13.8.4. Karty płatnicze

Rozdział 14. KRYZYSY FINANSOWE
14.1. Przesłanki kryzysów finansowych
14.2. Istota kryzysu finansowego
14.3. Sektory podatne na kryzysy finansowe
14.3.1. Sektor bankowy
14.3.2. Sektor finansów publicznych
14.3.3. Kryzysy walutowe
14.4. Mechanizm kryzysu finansowego – wybrane przykłady
14.4.1. Bańka tulipanowa
14.4.2. Upadek Kompanii Mórz Południowych i Kompanii Missisipi
14.4.3. Kryzys meksykański .
14.4.4. Inne kryzysy walutowe
14.4.5. Bańka internetowa 2000
14.5. Wielki Kryzys
14.6. Kryzys finansowy zapoczątkowany w latach 2007–2008
14.6.1. Przyczyny kryzysu
14.6.2. Przebieg kryzysu
14.6.3. Działania ratunkowe – aspekt instytucjonalny
14.6.4. Skala działań ratunkowych i ich skutki
14.7. Kryzys finansowy zapoczątkowany w latach 2007–2008 – aspekty teoretyczne

Rozdział 15. GLOBALNY SYSTEM FINANSOWY
15.1. Koncepcja globalnego systemu finansowego
15.2. Wczesne próby budowy międzynarodowego systemu finansowego
15.3. Międzynarodowy Fundusz Walutowy
15.4. Bank Światowy
15.5. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
15.6. Europejski Bank Inwestycyjny
15.7. Bank Rozrachunków Międzynarodowych
15.8. Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego
15.9. Wypłacalność zakładów ubezpieczeniowych
15.10. Forum Stabilności Finansowej
15.11. Rada Stabilności Finansowej
15.12. Europejski System Nadzoru Finansowego
15.13. Unia Bankowa
15.14. Europejskie fundusze stabilnościowe
15.14.1. Europejski Instrument Stabilności Finansowej
15.14.2. Europejski Mechanizm Stabilizacji Finansowej
15.14.3. Europejski Mechanizm Stabilności
15.15. Pozostałe europejskie organizacje finansowe

Rozdział 16. STRUKTURA FINANSOWA GOSPODARKI POLSKIEJ
16.1. Czynniki kształtujące strukturę finansową gospodarki polskiej
16.2. Charakterystyka podstawowych wielkości i wskaźników ekonomicznych oraz finansowych
16.3. Monetyzacja gospodarki polskiej
16.4. Aktywa finansowe gospodarki polskiej – finansjalizacja
16.5. System bankowy
16.5.1. Ogólna charakterystyka struktury systemu bankowego
16.5.2. Narodowy Bank Polski
16.5.3. Banki komercyjne
16.6. Towarzystwa ubezpieczeniowe
16.6.1. Rozwój towarzystw ubezpieczeniowych
16.6.2. Wzrost wartości składek ubezpieczeniowych
16.6.3. Struktura rynku ubezpieczeniowego
16.6.4. Wartość i struktura aktywów i pasywów sektora ubezpieczeniowego
16.6.5. Portfel towarzystw ubezpieczeniowych
16.6.6. Wypłacalność towarzystw ubezpieczeniowych
16.6.7. Wyniki finansowe towarzystw ubezpieczeniowych
16.7. Towarzystwa funduszy inwestycyjnych
16.8. Fundusze emerytalne
16.9. Zmiany w otwartych funduszach emerytalnych w latach 2011–2013
16.10. Pracownicze programy emerytalne oraz indywidualne konta emerytalne
16.11. Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego
16.12. Towarzystwa leasingowe
16.13. Struktura obrotów kapitałowych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie
16.14. Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe
16.15. Firmy factoringowe
16.16. Firmy pośrednictwa kredytowego
16.17. Struktura kapitału wysokiego ryzyka
16.18. Struktura funduszy publicznych
16.18.1. Bilans sektora finansów publicznych
16.18.2. Struktura dochodów publicznych
16.18.3. Struktura wydatków publicznych
16.18.4. Struktura wydatków budżetu państwa
16.19. Państwowe fundusze celowe
16.20. Dług publiczny
16.21. Bilans płatniczy
16.22. Zadłużenie zagraniczne i międzynarodowa pozycja inwestycyjna Polski